JAK USTAWIĆ SIEWNIK ZBOŻOWY - PRÓBA KRĘCONA

Problem z poprawnym ustawieniem siewnika pojawia się zwykle tuż przed wyjazdem w pole i bierze się głównie z zaniedbań w konserwacji maszyny. Podpowiadamy zatem, na co zwrócić uwagę, przeprowadzając przegląd siewnika przed sezonem! Jak przygotować sprzęt do wysiewu nasion i wyliczyć normę siewu? A także: jakie znaczenie dla poprawności siewu ma umiejętne przeprowadzenie próby kręconej?

POZNANIAK - często spotykany siewnik na polach w Polsce

 Wnikliwe sprawdzenie siewnika przed sezonem powinno odbywać się na wiosnę, dobrze jest dokonać przeglądu, który da nam odpowiedź, czy w czasie zeszłorocznych siewów nie doszło do zużycia się elementów roboczych maszyny i czy nie potrzebna będzie zmiana jego ustawień.

Jeśli nie sprawdzimy sprawności siewnika przed siewem, możemy narazić się na awarię, a co za tym idzie przesunięcie terminu siewu.

Lustrację siewnika najlepiej rozpocząć od odnalezienia instrukcji obsługi danej maszyny. Znajdziemy w niej bowiem najważniejsze informacje na temat kontroli danego modelu siewnika i jego przygotowania do siewu oraz tabele wysiewu czy wzornik ustawień. Jeżeli natomiast nie posiadamy instrukcji, bo np. nabyliśmy siewnik z „drugiej ręki” lub ją zagubiliśmy, warto takich informacji poszukać w Internecie, nawet jeśli wydaje nam się, że wszystkie informacje od lat mamy zakodowane w głowie. Posiadając szczegółowe dane na temat pracującego w gospodarstwie siewnika, mamy bowiem pewność dobrze wykonanej kontroli i np. nieominięcia nasmarowania żadnego pracującego w niej smarownika.

Co koniecznie powinniśmy sprawdzić przed siewem? 

• kompletność wyposażenia – uzupełnić braki
• stan redlic, stopień zużycia redliczek w redlicach stopkowych oraz tarcze, łożyska i kółka kopiujące w redlicach talerzowych
• stan przewodów nasiennych i łączników gumowych
• stan ogumienia i ciśnienia – bardzo ważne przy dokładnym wysiewie, obwód koła wpływa bowiem na normę wysiewu
• stan przekładni (skrzyni) napędowej – stan oleju, czy nie ma wycieków
• stan aparatów wysiewających, w szczególności dna aparatu

O czym jeszcze należy pamiętać, przeprowadzając lustracje elementów roboczych?

W siewnikach, w których piasty redlic wysiewających wyposażone są w smarowniczki, należy pamiętać o podawaniu smaru po przepracowaniu przez nie ok. 300 ha, zaś na inne elementy ruchome, takie jak znaczniki, zaczep czy wahacze, po zasianiu ok. 100 ha. Przy znacznikach warto sprawdzić także stan tulejek stalowych na ich mocowaniu, czy nie występują tam nadmierne luzy, które będą sygnałem do ich wymiany.

Nowoczesne redlice V-TECH z kółkami kopiującymi 250x42mm

 Jeżeli nasz zestaw siewny wyposażony jest w wał oponowy, ważne jest również sprawdzenie ciśnienia w oponach wału.

Ciśnienie w kołach wału zagęszczającego powinniśmy wyregulować jeszcze przed wyjazdem siewnika w pole. Jeżeli tego nie zrobimy, to na pewno nie osiągniemy równomiernego zagęszczenia. W niektórych typach siewników dobrze przy tej okazji sprawdzić też zużycie skrobaków wału oponowego, które muszą być ustawione w odległości 0,5–1 cm od opony.

Wał oponowy zestawu siewnego UNIA - FS T DRIVE

 Przed siewem trzeba także przyjrzeć się jakości kółek wysiewających w naszym siewniku i dopasować je do ziaren, które mamy w planie aktualnie zasiać. Zużyte kółka wysiewające nie spełnią swojego zadania i wpłyną na problemy z ustaleniem odpowiedniej normy wysiewu danego zboża, dlatego przed siewem trzeba ocenić ich stan. Zawsze dobieramy kółka wysiewające do siewnika, jaki posiadamy, i ziaren konkretnych zbóż.

Dzielone kółka wysiewające - wąskie do microwysiewu (małe dawki, nasiona drobne np. rzepak), szerokie do normalnego wysiewu.

PRÓBA KRĘCONA – dlaczego jest taka ważna ?

Kiedy dokonamy już kontroli i ewentualnych napraw w siewniku, powinniśmy zabrać się za jego poprawne ustawienie. W tym celu warto zajrzeć do instrukcji obsługi i postępować zgodnie z zamieszczonymi w niej wskazówkami. Natomiast samą regulację siewnika dobrze jest przeprowadzić na polu, tuż przed siewem.

Czynnością, której nie powinniśmy pominąć przy przygotowaniu siewnika mechanicznego do siewu, jest przeprowadzenie próby wysiewu, czyli tzw. próby kręconej. Wielu rolników uznaje ten zabieg za zbędny i kieruje się jedynie tabelami wysiewu. Należy jednak pamiętać, że dane zawarte w tabeli są orientacyjne i zazwyczaj były robione w warunkach „laboratoryjnych” a do prób użyto materiału siewnego najwyższej jakości. Jeśli odpowiednio przygotujemy siewnik do pracy, siew będzie precyzyjniejszy, a co za tym idzie straty ziarna będą mniejsze.

Jak przeprowadzić próbę kręconą?

POZNANIAK - rynny pomiarowe rozłożone do próby kręconej.

Próba kręcona polega na zważeniu ziarna wysypanego przez nasz siewnik do rynienek, uwzględniając przy tym określoną liczbę obrotów koła biegowego siewnika i następnie porównanie ich z normą wysiewu. Wykonanie próby powinno poprzedzić natomiast ustalenie liczby obrotów koła siewnika, którą będziemy musieli wykonać w trakcie jej trwania. W tym celu należy założyć obsianie 1 ara (100 m²). Aby ułatwić sobie zadanie, można wykorzystać specjalny wzór:

I = 100 / (O × Sps)

Gdzie, O symbolizuje obwód koła biegowego, a Sps szerokość pasa siewnego.

Przystępując do próby kręconej, zasypujemy skrzynię ziarnem. W tym momencie należy zwrócić uwagę, by ziarno znajdowało się także w gniazdach wysiewających. Najlepiej zrobić to, obracając jednokrotnie wałek wysiewający, a następnie wsypać zboże z rynienek z powrotem do siewnika. Czynność ta ma duże znaczenie dla poprawności wykonania samej próby.

Jeszcze przed rozpoczęciem kręcenia, dla ułatwienia sobie obserwacji i liczenia obrotów na kole biegowym i maszynie, warto zaznaczyć kredą pionową kreskę. Następnie wykonujemy odpowiednią liczbę kręceń. Po ich wykonaniu przystępujemy do zważenia zsypanego z rynienek ziarna. Jego masa pomnożona przez 100 da nam liczbę dawki wysiewu na 1 ha. Jeżeli uzyskana masa nie różni się o więcej niż 2% od zalecanej dawki, próbę należy uznać za udaną. W przeciwnym wypadku należy zmienić ustawienia w przekładni głównej siewnika i ponowić próbę.

POZNANIAK - regulacja dna nastawnego aparatów wysiewających.

 Próba kręcona daje nam również możliwość obserwacji działania siewnika i wykrycia ewentualnych zmian w wypadaniu ziarników. Dobrze jest również sprawdzić przy tej okazji ustawienia gniazd za pomocą wzornika. Wszelkie niedrożności można natomiast usunąć, przeprowadzając regulację den gniazd wysiewających.

 

UWAGA !!!

Materiał siewny nawet tego samego gatunku może od siebie znacznie odbiegać i stąd różnice w dawce wysiewu mogą być znaczne.

Najlepiej byłoby również przeprowadzić próbę kręconą w polu przejeżdżając odpowiedni odcinek, gdyż uwzględniałoby to już poślizgi koła napędowego. W praktyce jednak rolnicy bardzo rzadko wykonują tę czynność, więc do "wykręconej" ilości ziarna należy zawsze dodać około 5 proc., które będą uwzględniać poślizg koła na polu. Często różnica w wysiewie pojawia się gdy jest źle ustawiony znacznik lub jeździmy "na oko" np. tworząc zakładki. 

Próbę kręconą wykonujemy po napełnieniu siewnika materiałem siewnym i odpowiednim ustawieniu zastawek i den aparatów wysiewających, które są zalecane przez producenta siewnika . Przy ich ustawianiu należy również skontrolować czy szczeliny między dnem a kółkiem wysiewającym są jednakowe we wszystkich aparatach. Następnie ilość wysiewu regulujemy na skali przekładni napędowej.

Warto pamiętać, że w przypadku każdorazowej zmiany dawki wysiewu należy przekładnię "wyzerować", tzn. poruszyć dźwignią nastawną do położenia zero na skali wysiewającej i dopiero wówczas ustawić żądaną dawkę.

Ustawianie dawki na skrzynce przekładniowej bezstopniowej.

Nie można również zapominać o odpowiednim ciśnieniu w kołach siewnika, gdyż to od nich pochodzi napęd na aparaty wysiewające. Prawidłowe ciśnienie pozwoli na ograniczenie poślizgu i utrzymanie założonej dawki wysiewu - także przez to, że koło będzie miało odpowiednią średnicę.

Pomiar ciśnienia w kołach jezdnych.

Regularna kontrola siewnika przynajmniej raz w sezonie to pewność, że siew będzie wykonany w prawidłowy sposób. Ponadto dokładne sprawdzenie newralgicznych punktów w maszynie pozwoli uniknąć kłopotliwych awarii i sprawi, że siew nie opóźni się jeszcze mocniej.

 

PRZYGOTOWAŁ: SJ